DE RESIDENTEN

Het afgelopen jaar hebben we gewerkt aan een onderzoeksproject voor het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Het museum is een van de meest opmerkelijke openluchtmusea die we kennen; een klein dorp bestaande uit karakteristieke gebouwen – groot en klein – die oorspronkelijk in dorpen in het Zuiderzeegebied stonden, maar in de jaren ‘50 opnieuw zijn gebouwd.

Het museum nodigde ons uit om na te denken over Nederlandse klederdracht in relatie tot toerisme. Hoewel de traditionele klederdracht in het dagelijks leven een huiselijke aangelegenheid betreft en voortdurend in verandering is, is er door de eindeloze reproductie een geromantiseerd beeld over gebleven: een statisch, opzichzelfstaand icoon. In ons werk willen we deze twee tegenstrijdige realiteiten verenigen.

We selecteerden drie gebouwen uit het openluchtmuseum om uit te zoeken wie er tegenwoordig wonen op de geografische locatie waar het gebouw oorspronkelijk stond. We waren benieuwd hoe het leven van de bewoners eruit ziet en wat ze dragen. Dit alles hebben we, samen met de informatie die we hebben gekregen over de traditionele kleding van de regio, vertaald in beelden. In portretten, zo je wilt.

De kapel, Den Oever
Op 26 oktober belden we aan bij de eerste locatie. In Den Oever, waar vroeger een kapel stond, bevindt zich tegenwoordig een appartementencomplex met op de begane grond een kille, leegstaande winkel. Afgezien van de straatnaam herinnert niets in het straatbeeld ons aan de kapel. De kapel leeft voort in de herinnering van de bewoners van het complex. Zo ook bij Egbert, die zijn hele leven in de visserij heeft gewerkt. Hij weet nog goed dat de kapel vanaf de dijk zichtbaar was. Sinds zijn pensionering is hij altijd bezig geweest met het maken van kleine bouwwerken. In het raamkozijn staat zijn grote trots, een volledig uit Lego blokken bestaande Tower Bridge. De vrouw van Egbert, Gea, leidt ons met een warme glimlach door het huis. Uiteraard nemen we ook een kijkje in hun kledingkast gevuld met nette broeken, sneakers en comfortabele T-shirts. Een traditionele Wieringer kap? Nee, die heeft ze niet.

Het vissershuis, Monnickendam
Meneer Sijmons kwamen we op het spoor middels een prijsvraag die hij ooit won via de winkeliersvereniging van Monnickendam. Het googlen van zijn naam bracht ons bij een lokaal theatergezelschap waar we een open en vrolijke man middenin een volledig in het groen gekleed ensemble zagen staan. Groen op groen. Zelfs zijn fysiotherapeut weet dat als zijn overhemd groen is, zijn sokken dat ook zijn. Hij verontschuldigt zich voor de putten in zijn gezicht die met de jaren zijn gekomen. Monnickendam heeft nooit een uitgesproken klederdracht gehad, maar het plaatselijke koor uit de buurt kleedt zich graag in Volendammer klederdracht. We geloven maar al te graag dat Meneer Sijmons zich geweldig voelt in zo'n gigantische broek.

De snoepwinkel, Volendam
Het pand waar de snoepwinkel in gevestigd is, stond ooit in het Doolhof van Volendam. De straten zijn zo smal dat de auto's van Google Maps er niet kunnen komen. Waar deze snoepwinkel zich ooit bevond, staat nu een klein familiehuis uit de jaren ‘90. Tijdens een videogesprek ontmoeten we Cliff en Agata. Ze wilden ons verrassen door ons te ontvangen in hun Volendamse klederdracht, waarin Cliff meestal toeristen rondleidt. In plaats daarvan dragen ze comfortabele kleding versierd met bedrijfslogo's. Ze spreken met gemengde gevoelens over de afwezigheid van de jaarlijkse toeristenstroom. “Lekker rustig,” vindt Agata, die zich niet met volle boodschappentassen door een fotograferende menigte hoeft te wringen. Voor Cliffs café De Molen is het ongunstig, maar zijn energie is er niet minder om. Hij vertelt levendig over zijn bedrijven en Britse kortharen.



Zuiderzeemuseum
Wierdijk 12-22
Enkhuizen